داستان به زبان بختیاری

متلهای خدابیل

داستان به زبان بختیاری

متلهای خدابیل

{ خدابیل بمدرسه میرود } قسمت چهل و شش _ 46


آقای نوروزی نه گوو ها ، نه گوو نه ، بِ پشت دست کُفت منه ایلوآر شیخل ..
گو : پدر سوخته دیگه کارت بجائی رسیده که از پشت سر با سنگ میزنی تو سر خدا بخشی ؟؟ بگوو ببینم کی بت گفت بزنیش ؟؟ اصلا بگوو بینم چرا زدیش ؟؟ نگفتی ممکنه بال هوا جونش بزنه بِ دَر ؟؟ اونوقت مگه ولت میکردم ؟؟ کاری بروزت می برم که مرغای آسمون بحالت گریه کنن .. بی پدر و مادر بگوو تا شهیدت نکردم .. عقسه گره ، سرسه کُفت منه تخته سیا .. چپ وو راستس کِرد .. چنوو زیدس که دل آدوم کواوو اِبی سیس .. یکی ز جغلیله فشنا ز دین کهخدا .. بس گوو بروو بش بگوو : اگه آب دستته بذارش زمین بیا ،
شیخل سرسه وندآ زیر ، هیچ نیگوو .. منه یه رُب ساعت نگودشت که کهخدا وا کُرس اویدن .. تا رسیدن سیس گوو که همی جغله بی که خدا بشقینه ز پشت بِ بَرد زیدس .. کهخدا نییَشت به شیخل .. بس گوو : کُرُوم پَ یو چِکاری بی کِردی ؟؟ اِخواستی خینسه ونی نا خوت ؟؟ طی خُوُت نگودی ، خین دار ابوی ، رودُوم ؟؟

تو نُومت چنه ؟ کُرِ کینی ؟؟ شیخل با ترس وو صدا لرزون گو : شیخل ، کر علی پنا کُتُوکی .. کهخدا ره منه فِرگ ..

بس گوو : بُوُته یَشنُوم .. دستِس پتیه ، اما پیا آبروو مندیه .. اهل شرومی گرومی نی .. کهخدا ری کِرد به نوروزی بس گوُ : اینو آدوما ضعیفین ، بوُس پیا اُوفتاده حالیه ، که کارس بکار کسی نی .. ایر صلا دونی ز خبطِس بگودرتین ..

نوروزی با عصبانیت ، که رگ منه تشنیس وَرَم کِرده بی ، گو : چی ؟ از کاریکه کرده بگذرم ؟؟ جناب کهخدا شما دیگه چرا ؟؟ خودت میدونی که خدا بخشی بیچاره از دَم مرگ برگشت .. اگه زحمت شما و حسن آقا وو بقیه نبود .. امروز باید مراسم سه وو هفتشو میگرفتیم .. چنوُو عصبانی بی ، که برگشت ، چنوو کُفت منه دِهوون شیخل ، که خین ز دهونس وست آ ره ..

کهخدا بِ نوروزی گو : با ای حال اِخووی چه بکنی؟؟

نوروزی گو : میخوام کاری کنم که درس عبرت بشه واسه بقیه .. تا هر وقت سنگو ببینه یاد امروز بیوفته ..

فعلا میندازمش تو انباری تا فردا ، فردا یه آشی براش می پزم که بُوش تا هفتا آبادی اونطرف تر بره ..

دست بُرد منه جیب کلیت انبار دِرآوُرد ، پَس عقه شیخل گره ، بُرد پردِس کِرد منه انبارِ تنگ و تاریک ، دَرَم قُلف کِرد ریس ..

به مو وو مهرجونم گوو به خونوادش خبر بدین که بَچشون چه دسته گلی به آب داده .. کهخدا بس گو : آقای نوروزی ، تو خوت بختیاری هدی ، اِدونُم حق بدستته .. سی پیا هُمکارت ناراحتی ، ایر خُمم بجات بیدوم ، شاید بدتر بروزس بوُردوم ، اما بجان خوت ، که خاطرت خیلی سیم عزیزه ، دُو بیشتر سی دل بُوو جغله عرض اکنوم خذمتت ..

چینا که خیلی پیا فقیریه .. مو ندُونم ای جغله سیچه ایکاره کرده .. البت طی خوس دلیلی داره ، سی کاری که کرده .. هرچه نبوو ناراحتی سرکار ، بجا .. اما یه تجدید نظر منه تصمیمت بفرما ..

اما اوطور که نوروزی اینیشت به شیخل .. معلوم بی چه خَووی دیده بی سیس ..

بعد فهمیدوم که اوو شوو ، نه قیت ز گلی شیخل ره بِ لَم .. نه یه پتوو درستوو حساووی داشت .. فقد یه دوتا پتوو خرابه بس دا که ز سرما چَوَول نوابوُو ..

ادامه در قسمت بعد

{ خدابیل بمدرسه میرود } قسمت چهل و پنج _ 45

روز شنبد به هزار دلشیمه وو ترس .. ره وستیم به ره ..

مهرجون هی سیمون تعریف اکرد .. که چه بکنیم وو چه بگویم .. ار زمون پرس کردن .. وختی رسیدیم بچیل همه ز تفاق روز چارشنبد ، که چه وآبی وو چه نوآبی تعریف اکردن .. هی گوش اکردیم بوینیم ، فهمیدن کار کی بی ، که خدابشقینه به برد زیده بی ؟؟ یا نه ؟؟ هرکی یه چی اگوو .. هرکی به یکی شک اِبُرد ، اما هیشکی شک نبُرد که کار ، کار شیخله ..

مهرچون بمون گوو : الحمدلا مَنی کسی سر نکِرد .. ویرتون بوو چه بتون گودوم ؟؟ار زتون پرس کردن ، بگوین: ایما هیچی نیدیم ..

بلاخره آقای نوروزی اُوُوی سرکلاس با اوقات تَحل ، که با صد من عاسل نترستی خوُریس .. تا رسی .. خیرد نیشت به همه ..وو یکی ، یکی نییَشت منه تیامون ..

مو که زترس دل شیوه گرهده بیدوم ، اما یادوم وست به حرفا مهرجون که بمون گوو : ای ترسیدی ، سر اکنن که ز ماجرآ خوور داری ..

اوسوو دی ول بکنت نیدن .. پی سه اگرن تا بفهمن کار کی بی ..

بعدس ، شروو کرد به تعریف کردن ماجرا .. وو ترس نِها زیر پا همه ..

که اییر کسی بدونه کار کی بی وو نگوو .. شریک جرم بحساب ایاهه ، وو تا آخر عُرم وا گوشه زندون بِ پیسه ..

ادونست که کیا رهده بیدن وو کیا واستادن .. ز همه اونو که نواستاده بیدن شروو کرد به پرس وو جوو کردن ، تا رسی به شیخل ..

زس پرس کِرد ، که : روز چارشنبد ، کجا بودی ؟؟ چرا نواستادی با مهرجون وو خدابیل ، مثل هر روز وآ یک برین ؟

شیخل ، زونس گره ، وو ملث گِر سوز که نفتس تموم کرده بوو ، وست وآ پِ توُو پِ ت .. نوروزی هم دی ول بکنس نبی ..تیاس اویده بیدن عینا یه پاله خین ..

بس گوو : بیا بیرون واستا اون گوشه تا بت بگم از یه من دوغ چقد کره میگیرن ..

نیشتوم به مهرجون ، دیدوم مثل خوم ، حال خوشی نداره ..

نیشت منه تیام با تیاس بُم گوو : دیدی چه وآ بی ؟ دیدی آخرس سر کِردن بمون ؟؟


ادامه در قسمت بعد ..

{ خدابیل بمدرسه میرود } قسمت چهل و چهار _ 44


مهرجون بمون گوو : خوُو گوش بگرین ، بوینین چه بتون اگوم ..
اول ز خدا بخوین که آقای خدا بشقی طوری واس نوابوو ..

بعدسم ، خدا کنه منه بَرد وِور دادن ، کسی نییدت بوو .. که ایر کسی دیده بووت ، خینت پا خوته .. مطمئن بوو وا ز خینت بخورن .. اَر مونووم !!!!

شیخل گوو پ تو گوی وا چه بکنیم ؟؟

اما تا اُوچوو که مو یادومه ، هیشکی نیدوم وختی برد وور دادوُوم .. بعدسم نهادوم وادوو تا آبادی خمون .. نَ گمونم کسی شک برده بوو که کار مو بی ..

البت توو واست بینوم !! تو ز کویه فهمیدی که کار مو بی ؟؟

مهرجون گوو : راسیاتس زیر زُوون خدابیله کشیدُوم .. فقیر تا یه ساعت ایگریووست سی دل توو که خدابشخینه زیدی !!نگمونم خدابیل تا حَلا جنگ دیده بوو ..

گودومس : نه ، نییده بیدوم ، یوو اولین بار بی که سر طوقلا اویده ،که تلیشسته بوو ، ابینوم ..

تییع !! چندی حیین ز سرس رهد .. نه گمونم .. ای خینی که زس رهده .. تا یه سال دی ورگرده سر جا خوس .. چونوو خین ز لاشس رهد .. خدا زیده ..

مهرجون نیشت به شیخل ، بس گوو : مو ادونوم که غلووه ز دست معلما کُتک خردی .. وو ادونوم که دو بیشتر وختا ، به نا حق ازیدنت ..مثلا همی چند روو پیش که سر لیش نوشتن ..

یعنی اگووم .. معلما ایترستن یه طوری بت بگوون لیش ننویس .. که هم خوش خط بنوشتی .. هم کـُتک نیخردی ..

یه دفه شیخل جُورِ آتشفشانی که به قرومنه وو فوران کنه .. قرومنی وو فوران کرد ..

گوو : تو دونی تا هملا ، همی امروو ، نتروم به دستام زور بیاروم به یه چی سووک ..

ز بس ، خدا مشناس محکم کُفت منه دستام ..

تو بگوو می خین کرده بیدوم که ایطور ، واسکه کُتک خوروم ز دستت .. می بَرد وِور دادوم به حونه خدا؟؟ که واسکه اوطوری شلاق وور کشه بُم ..

تو دونی بخت مردیل ، دی نتروم تحمل کُنُوم .. دی اوُو ز سرووم گوودشته ..

اییَر درس خوندن یونه ؟؟ ای با سواد اویدن ایطوریه ؟؟ ای پیشرفت کردن وو کمک کردن به آدومیل ، همقوو بدبختی داره وو روزی چند کِرَت وا کتک بخوری !!! تا یه روز زنده یوم وو جون منه لاشومه .. دی سیل منه کتاوو نیکنوم ..

تُوُوَوع ، تُوُوَوع ( توبه ) .. اشهدا لا الله اله الله .. مو نیخوم با سواد آ بووم ،

ای با سواد اویدن ، آدومنه ایطور سنگدل اکنه .. که سی دل لیش نوشتن ، منه سرما وو یخبندون به خطکش جا گری بُم ..

مو که حتی لوواس گرمم به وروم نی .. مو که دو ساعت زیتر زبقیه وا ز حونه بزنوم به دَر .. منه ای سرما وو یخ ..

تا نکنه دیر برسوم سر کلاس .. که ایر دیر برسی .. وا کُتک خوری ..

بیشتر وختا غیرا نون پتی نداشتوم سی خَردِنُم .. سی دل همیوو هیچ طی تون ، چی نیخردوم .. درسته که وضوو اوضا درست و حساووی نداریم .. اما دام وو بووم به امیدی نهادنوم سر کلاس ..

بقوول بووم : دونستن آدوُمنه ز زمین بلند اکنه .. ابرس منه عرش ..

اگوو : شیخل بوو .. آدوم بی سووات ، کورِ دَس کشه .. نتره پیش پا خوُسَم بوُوینه .. درس بخون تا تیات وآز آبوون ، بوینی ..

وختی هم که دیدی .. وابُوو چراغ ، که مردوم پیش پاسونه به نورت بوویینن ، منه شوو تنگ .. خوته دریغ نکنی ..

بوُو : آرزوو با سواد اویدن کُرِته وا بگور بووری ..
یونه که گوو : همه وا یک نهادیم وآ گرییوه ..


ادامه در قسمت بعد
خدابیل "

{ خدابیل بمدرسه میرود } قسمت چهل و سه _ 43


منه ره داشتیم ایورگشتیم به طرف آبادی خمون ..

هنی زیاد دیر نوابیده بیدیم که دی بُم نواستا ..

حال حکایته سی مهرجون گودوم .. مهرجون ماتس برد ، واستا وو هیچی نیگوو وو هی خیرد اینیشت بُوم ..

اما ز تیاس معلوم بی منس چه خوره .. یه دفه ز مزگ سر غارنی بُوم .. چنوو که نهادوم وا گریووه ..

البت دو بیشتر دل نازوکیم سی دیدن صحنها خین و خین ریزی بی که دلومه پُر کرده بی .. مهرجون بم گوو آلبرده چیل فراخ پ تو سیچه گریوی .. می تو زیدیس ؟؟ اما سکه بردوم بی بدل ..

تا نصمه ره هی گریوستوم .. اوسو هم که ساکت اویدوم دی وا یک حرف نزیدیم تا رسیدیم بمال ..

همیوکه رهدوم به حونه .. شیخل اووی تا بس بگوم چه دسته گلی به اَوُو داده ..

تو نگوو هی رهمونه ای پائیی .. وو تی به ره اخبار بی ، پیا ..

تمام ماجرانه که سیس گودوم .. یه لوو خنده ای ز رضایت منه ریس نشق بسته بی .. اگوی فت کرده بی آلبرده ..

شیخل گوو : خدابیل مو ز یونا به بعد درسنه ول اکنوم ، دی نیخوم درس بخونوم .. اما سی یوکه شک نکنن که کار مو بی یه 10 روو دی ایام ، بعدس دی نیام سر کلاس ..

نتروم هی کُتک بخوروم ز دست معلما .. هیشکی شک نبرد که کار مونه ؟؟

گودومس : غیرا مهرجون هیشکی شک نبرد ..

یه دفه زی منه سر وو گوو : ای خاک منه سروم هیییییییییی ..

ای خدا بشقی کارآم نداشته بوو .. مهرجون ول بکن نی ..

منه همیو بی که مهرجون که اگوی مِلِسِه نهاده بیدن به تش .. اووی منه طوو تیمون .. تیاسه خین گرهده بی .. منه برس نرس .. تا دستس جون داشت کُفت منه گوش شیخل .. اُوو سر داروو دشمون کشی بس ..

که اییر پیا بمُورد واسکه تا آخر عُرمِت بمندی گوشه زندوون ..

پَ چِ زِ پیا اخواستی که چینوو به برد واسکه زنیس ؟؟ می علقت کمه .. می لیووه اَوویدی ؟؟ وو ...

شیخل هم سرسه ونده بی به لم وو نُوطُوُق نی کشی .. مهرجون خُوُو حرفاس که تموم کرد ..

گوو : بغیرا خمون هیشکی تا الان نفهمیده .. روز شنبد که رهدیم سرکلاس حوکمَن ز همه پرس اکنن تا بفهمن کار کی بیده .. هملا سیم بگوو بینوم چطور زیدیس ؟؟ تا بینوم چه حُولی بسر بگریم سیت ..راستسه سیم بگوو ..

شیخل گو : یوو سه روزه ز منه چیر حُشکه خمون یه التاشی ورداشتوم نهادوم منه کیفوم .. نشقه سم یه دو روز پیشترس کشیدوم ..

امروو زیتر ز همه ز کلاس زیدوم به در .. رهدوم واستادوم پشت دیفار منه کیچه پشت کلاس .. بردنه درآوردوم ، مندیر واستادوم ..

منه سیلا لمی نیشتوم تا بزنه به دَر .. تا زی به در  ، ز رُوُوح دیوار التاشه ور دادوم .. البت ز نوک تیزیس ورس دادوم تا هرجاس نشست .. ورقس کنه ..

مهرجون به دو دست کُفت منه سرس گو : حُل هف چاله منه سرت ..


ادامه در قسمت بعد
خدابیل "

{ خدابیل بمدرسه میرود } قسمت چهل و دو _ 42

تا حسن آقانه اوردن .. دی خین منه لاش خدا بشقی نواستاد ..

تا نیشت به سرس .. گوو : تیع .. یوو خوو سرس گا لا اویده !! پَ به چه زیدن منه سرس که ایطوو  توقلا وآبیده ؟؟

یونه یا وا برینس به دوآ حوونه .. که نه گمونم برسه .. چینا که خیلی خین زس رهده ..

یا یو که به سیزن دشکه خم بدوزومس .. که وا دست و پا سه بگرین که جمو جیلا نکنه .. آقای نوروزی به حسن آقا گوو : تو دونی خدا .. نهلی ناکون آبوو .. هرکاری دونی بکن .. که تی به ره داره .. خدا سیت خوش بخوو ..

خدا بشقی خدا زیده رنگس اویده بی جور چلوآری ، اسپید .چنو خین زس رهده بی .. حسن آقا به نوروزی گوو : یه سیزن دشکه تمیس بیارین سیم یه تی الکل هم بیارین ، زحمسه بشورین تا سیزنه به تش تمیزس کنوم ..

تا تش واکردن سیس ، نوروزی هم زحمنه به الکل شوشتس ..

یه جعوه کمکهای اولیه هم داشت که پُرِس دوا سُهر بیدو ، باندو یه مست چسب وو دک و دوا ..

همه چینه اماده کرد وو حسن آقا گوو دست و پاسه سفت بگرین ..

چنتا جاهل سفت گرهدنس وو شروو کرد به دوهدن سر پیا ..

هر تگله که ازی به سرس .. اِغارنی ز مزگ سر .. بعد هم به باند وو گاز سرسه پروو کرد  ..

به نوروزی هم گود: که جاس وا گرم بووه وو بوو نزنس یه چنتا سمات خر هم دی بده منه طوو ..

چینا که خین زیادی هم زس رهده وا جیر  سیس کواوو کنی ، تا جون بگرده به لاشس .. رختا خین خینیسم ز وَرِس بدرآ رین ، یه رخت تمیس بکنین به وَرِس ،

نوروزی رهد سر کیفس یه دست لواس درآورد ،کرد به ورس ..

لواسا خینیسه نها منه یه پلاستیک دادسون دست یه جغله گوو یونونه بوور دیر زمال تش بنه بسون ..

منه همیوو دیدوم یه سه چارتا بیگ وو تیشتر هم اوردن سیس ..

یکینه جلدی سرسه بریدن وو کشیدنس به ملار ..

جغلیل تا پوست تیشتره کندن .. یه کُت جغله دیه ، تش تنگی راست کردن ..

تش هیوه که خووسی .. انگِشتاسه به بیل رختن منه یه دوتا منقل نهادن ایطرف اوطرف خدا بشقی ..که داشت زیر پتوو دک ایزید ..

هونسم رختن منه چاله ..  دل و جیرسه په به جیر کردن سیس .. که خان بریز آ بوو ..

آقای نوروزی اوی ز همه تشکر کرد که باسون همکاری کردن وو نشتن پیا ز دست بره ..

به بچیل هم گوو امروز چارشنبه یه ، هیشکی نیا سر کلاس ..  تا روز شنبد ..

ایما هم وستیم آ ره به طرف آبادی خمون ..


ادامه در قسمت بعد ..
خدابیل