داستان به زبان بختیاری

متلهای خدابیل

داستان به زبان بختیاری

متلهای خدابیل

{متلهای خدابیل : ای دا ، نم چه خردوم } قسمت اول



دم تاریکی ز شهر رسیدوم بمال ، هیشکی نونست که ز شهر اویدوم ..
راستش ز دست فروشا بازار نمره یک ، یه نقاب استیدوم که غلوه ترسناک بی ، شلک یه دالو بی که نوفتس اشکنده ، تیاس پلقنیده ، کچِه س (چانه ) خَل ، گلوپاس (لپ) مولانیده ، بورگاس خلوپیت ، تیگس پر کِر .. و یه دسمال هم بسرس بی ..حقیقت و ختیکه اکردومس منه سر ، خومم زس ایترسیدوم ..
سر ماجرا زنگول بریل که کتک سفتی زدام خرده بیدوم ..دل پری ز گشتاس داشتوم ایخواستوم هر طور اویده تلافی کنوم .
نقاب ز منه کیف دراوردوم و کیف پرد کردوم سر طوو کهدون ..
ورهدوم طرف حونه آغا بازعلی ..تا رسیدوم در زیدوم و نقاب نهادوم بسر ..
دودر کوچیرس ز پشت در کو کینه ؟ صدانه کلفت کردوم و گدوم : به گشتاس بگوو دم در کارآت دارن .. وو صدا رپو رپ پاسه اشنیدوم که دونی بره بس بگوو بیا ..
طولی نبرد که گشتاس وا چرا لمپا اوی .. زپشت در بنگ کرد کینه ؟
گدوم : گشتاس کار داروم ..
تا در واز کرد ، چرا لمپانه گره منه ریم .. دیدوم تیاس زِل اویدن .. زونس برِ ، و جور آدومی که پَرَکِس رهده بو شرو کرد به دَک زیدن وو غارنی ز مزگ سر و بی هوش وست دم در ..
تا غارنی نقاوو ز سر دراوردوم جستوم سر طواسون منه تاریکی نیشتوم بینوم چه ابوو ..
دیدوم همه سینه سوخته کهنستن دم در بینن چه خوره و کی بی که غارنی ..
تمام همسادها هم کهنستن ..
نیشتن دیدن گشتاس جور یه مرده دراز کشیده دم در ، هیشکی هم دم در نی ..
تمام آبادی کهنستن دم در ، زینه و میره ..
آغام بازعلی روند بس ، دوسه سه نفر هم چارچلنگسه گرهدن نهادنس سر تخت ..و آوو زیدن بریس ، یکم مولاسه ولاندن ، تا اوی وا هوش ..
تا نیشت دی دور ورس پر آدومه از نو غارنی وو زهوش رهه ..
آغم بازعلی گوو : یو آل زیدسه ..برین حسنآقا دعا نویس بگوین بیا ..
وو بنگ دودر کوچیرس کرد گوو : بوو گل طلا کی بنگس کرد کارآس داشت ؟
گل طلا گوو : بوو نیشناهدومس غیرزا گوو : وا گشتاس کار داروم .. مو هم دونیدوم بنگس کردوم ..
گوو : بوو نیدیس کی بی ؟
گل طلا گوو : نه بوو نیدومس ، اما صداس منی صدا زخمون بهترون بی ،. تا یونه گوو
صحاووجون زین آغام بازعلی ، زی منه ری ، زی منه ری گو: دودر پل تراشته توکه دونستی ز خمون بهترونه سیچه بنگس کردی ؟ بگودیس ایچوو نی ..
مونه بگوی :))))
پلوفنیدوم بخنده ..
منه همیو بی که حسنآقا دعا نویس هم اوی ..
رهنه سیس وآز کردن اوی دآغل ..دورس خلفت کرد یه چقوو ز پرَ شالس دراورد دورس یه خط کشی ، یه کاسه اوو بس دادن هی سیس ورد اخوند و به مُست اوو پیشکنی دورس ، وو بلند صلوات افشنا و مردوم زدینس ، افشنادن ..
یکم آوو طلا راست کردن رختن به حلقس تا جغله اوی وا هوش ..
تا تیانه واز کرد ، گوو : ای دا نم چه خردوم ....

>>>>>>>>>>>>
ادامه در قسمت بعد ..

{ متلهای خدابیل _مو دوزی نکردوم }


یه روز وا گشتاس کر آغام روزعلی ز مال زیدیم به در ، که هم موئی بگریم ، هم یه شنوئی بکنیم ..
منه ره دیدوم یه چنا گله بزی و گله میشی زیر کنارا آغام کلجوات بخوو بیدن ، مسیر ما هم جائی بی که گله بخوو بی . واسکه زنیم ز کلسون بگدرتیم ..
همی برس ، نرس گله بیدیم ، یکی غارنی !!
فلون فلون کردها زجاتون جم نخورین _
ایما هم که ز خمون مطمئن بیددیم ، واستادیم بینیم چسونه !!
دیدوم یهوو چند نفر باهم جستن طرفمون ..
یکی خونه ز سر درخت پرد کرد بلم ..
یکی ز لا گوسندون فیچست سهرا ..
یکی زلا دیفه دغنه ها زی به در  ...
یه دم نیشتوم دیدم 4_5 تا آدوم ترکه بدست به طرات ایان طرفمون ..
موکه زونیامه نبی !!
راستس نه ره پیش داشتیم نه ره پس ..
برس نرسمون بیدن که جمنیدن بمون .. ایما هم هی غارنیدیم پ چطونه _ می چه کردیم ... پ می خدا زتون برگشته ،
اونو هم اگودن : فلون فلون کردها ، دوزی کنین ؟
طی خوم گدوم : خدایا پ اینو چسونه ، حرف حساوسون چنه ، جرسون وا کیه ؟
پ چه وا ایما دارن ؟ می ما چه کردیم ؟ منه همی حساو کتاوا بیدوم که دیدوم پشت کولوم تش گره ، چنو ز جا فیچستوم که منی برق لاشمه گره ..
جاتون خالی به ترکه جا گرهدن بمون ، حالا نزن و کی بزن ،
وو هی اگودن زنگولانه چه کردین ؟؟
طی خوم گدوم : ار بواستیم تازه اوو گدار لندر بکولمون اکشن ..
ز فرصت استفاده کردیم و ز ور چواسون جستیم _ ایر به هر چه خوو نبیدوم ، اما به جستن خوو بیدوم ..
نهادویم بدوو طرف بیابون .. اسو که واستادیم نه مال دیار بی نه گله دارون ..ز تشنه ای زونمون حشک اوی بی وو لاشمون پر جا ترکه بی .. زهله هم نیکردیم بریم طرف آبادی ..
دم تاریکی آسمون ، ایما هم ز همه جا بی خور ورگشتیم طرف مال ،بی سرو صدا هر که ره حونه خوس !!
تا رسیدوم به حوش ، دام داشت نون اپوهد !!
تا تیس رکِهِست بوم _ بی رَهم کرد ( گیروم وند ) منه کُوله بره ای ..
نه گوو ها ، نه گوو نه ، ب تیر نون پزی جمنی بوم ، هوا هم سرد بی ، جا ترکه ها پسینی هم توول زیده بی ، تیر نون پزی دام ایخرد جاسون ، چرشتوم ایره به آسون ، چنون زیدوم تا بیحال اویدوم ..
وو هی اگوو دوزی کنی ؟ زنگول بریل مردومه بری ؟؟
اوسو هم که اویم وا حال ، هرچه قسم ایخردوم کسی حرفومه باور نیکرد ..
نونوم چه شیر پاک نخرده ای زنگول بریل برد ، کُتکاسه مو خردوم ..

{ خدابیل بمدرسه میرود } قسمت دهم _ 10


هنی جا گما دام سر کولوم و پندو لووم که به پشت دست کوفت منه دهونوم خوو نوابیده بی که بووم گوسندانه اوورد بمال ..
بردسون منه قاش جاگیرسون کرد و دست و رینه شوشت دامم یه چوئی نون نها پیشس تا عاجزی بزنه ..
مو هم ز ترس رهدوم پشت تاپوو قام اویدوم .
ادونستوم کتکی که دام زیدوم سر کوچیرس بی ، سر گپس این طی بووم ..
داشتن راجب یوکه چنتا ز میشون تا یه چند روز دیه ازاهن تعریف ایکردن که بووم پرسومه کرد و گوو : بینوم خدابیله نی ؟
دام گوو : خدا بیل نگوو بلا خدا بگوو ..
بووم گوو : ای جغله نا فرنگ باز چه دستگلی به اوو دا ؟
دام گوو ؟ ار بت بگوم اول به کمر بند لاشس اکنی بعدم انجه انجس اکنی !!!
بووم گوو : سیم بگوو بینوم چه کرد ؟ دامم حال حکایت سیس گوو ..
بووم نها وا خنده و گوو : روز اول بت نگودوم نفشنیمس سر کلاس ..
یادته ایخواستی عقته بدری و نفت بریزی کد خوووووت ؟؟
دام به غیض گوو : ایخواستوم جور ایما کور دسکش نبو .. ایخواستوم یه دو کلاس درس یاد کنه سی روز سیاس .. ایخواستوم جور ایما چپون و گاپون ندرا ..
الانم نخندی منه ریس بشوین بس ، چی بس بگوو بلام ز تو ترس داشته بو ..
خومم چنون زیدومس که پای پک و پوزس حینالی آبی ..
بعدسم چنوو گریوستوم سیس که تیام این کور ابون ..
بوم گوو : چطور دلت اوی دس بلند کنی ری کروم ؟ مر به کافر رسیدی ؟
فوقس دوس نداره درس بخونه ز سوو فشنومس پا گله ..
دیدوم دام زی منه ری گو : وی ، وی ، وی ، ار یه بار دی اسم چپونینه اوردی چنو بلیکنوم که هف بنه آبادی اورتر بکهنه همیچو ..
مو اگومت ایطور ، تو اگوی اوطور ؟
بوم نها وا خنده بس گو : زینه نلیکنی تا زه آبرومونه بری !! می چه گدومت که زنی منه ری خوت ؟؟
خدا بیل ار نتره درس خونه میزو صندلی و کتاوانه معطل خوس نکنه بدنس به یکی که لیاقتسه داشته بوو ..
راستس یونه که گوو غیرتوم بجوش اوی ، چنو گریوستوم تا هموچو پشت تاپوو خووم برد ...

{ خدابیل بمدرسه میرود } قسمت نهم _ 9


تقریبا همه دونستن که خدابیل ز همه تمبل تره منه کلاس ..
هرچه مهرجون فقیر بم کمک ایکرد که درس بخونوم و دی صرف نگروم فاده نداشت که نداشت .
تا یه روز آقای نوروزی یه غاقذ نوشت دا دستوم گو یونه بده به بوت ،
پسین که رسیدیم بحونه دادومس بدام گدوم یونه موعَلَم دا گوو بدس به بوت ..
دامم مهرجونه بنگس کرد کو یونه بخون بینه چه منس نوشته .
مهرجونم بلند بلند خوندس سی دامو ..
هنی خوندن مهرجون تموم نکرده بی ، دام دو دستی کفت منه سروم ..
گوو : ای خاک هف چاله منه سرت ، وا دندوات منی کلم گرازن ..
آل برده لیش پ الگی بمون اگوی همس بیست اگری ؟؟
باوازهد چلو نهلات گپ نوابوی سیمون ..
وندمو پا نها ب تیشنیم ،، گم زی بکولوم ، تیت زم اکند که جاسون کروو ( تاول ) ایزی
جاتون خالی چه کوتکی خردوم زدام ..زیدوم تا دستاس خسته وابیدن ..
دی مهرجون دستسه گره گو : کچی تو خو کو شتیس . دی بسه ، گنا داره ، خم کمکس ادوم بیست بگره . غلط کرد ..
دام با گریوه گوو : تو چه دونی چندی دلوم خینه ز دست همی یه بلستی ..
ز همسو که ز کلاس ایا یه دنر اگو مو بیست گرهدوم ، آقای خدا بشقی مونه مفسر کلاس پنجم کرد ، آقای نوروزی بم گوو برو ز دفتر گچ بیار ..
تو نگوو همس صرف ایگره اگو مو بیست گرهدوم..دودر مهرجون تو برو دفتر املاسه بیار نشونوم بده بینوم چنتا صرف گرهده ..
مهرجون ز خدا بیخور هم ره کیفمو اورد ، دفتر املانه ز منس درآورد ز اول نیشت بسون دی همه صرف بیدن خم یه 2 نهادوم  پشت صرف ..
تا دیسون نیشت بم ، نها وا خنده ..
دام تا دی مهرجون خندست دوارته تش گره .. از نو یه تل دی کفتوم ..
حالا نزنو کی بزن ..
از نو مهرجون جونمه وا خری دستسه گره ..
گو : کجی بخدا ختونم مقصرین !! نونستین املا که پورس خط سهر کشیده و غلطاسه با خط سهر نوشتن ز کویه بیست ابو ؟ خوتونم ساوات نداشتین که ای یه بلستی هم گولتون ازی ..
حالا بماند که شوو بووم اوی چه بروزوم برد ...

{ متلهای خدابیل _ خاطیجون

مو اسموم خاطی جونه ..
اما هیچ خطائی نکردوم .. وختی دام مرد بوم ره با کوکپ دودر سلطون آشپز که قبلا  سه شی کرده بی عروسی کرد ..
روزا  اول بام خوو بی ،  اما یواش یواش وام رشک ایبرد و طی بوم بدیمه ایگوو . اما بوم چینا که خیلی دوسوم داشت چی بوم نیگوو ..
اما یواش یواش حرفاس ری بوم تاثیر داشت ، گا وختی هم کوتکوم ایزی . مو هم شوا که ایخواستوم بخوسوم سی دام درد دل ایکردوم وو یواش یواش ایگریوستوم ..نونم دام ایفهمی یا نه اما سیس ایگودوم ..
ز او روزیکه دام مرد تمام کارائیکه دام منه حونه انجام ایدا وستن بگردن مونه بی دا که تازه دامه ز دست داده بیدوم ..
کاروم  اویده بی خذمت کردن به بی کوکپ ، یا واسکه چوئی راس کنوم بروم خذمتس ، یا واسکه درفا چاس و شومسه بروم سر چشمه بشوروم ، یا واسکه لواساسه منه اوو سرد بشوروم ..
تا منه یه سیا زمستون یه کری هم گیرس کرد ، اسمسه  نها  قپونی ..
ز همسوو که قپونی بدنیا اوی بدبختیا مونم بیشتر آوی ..

هر دم واسکه کهنه ها خراوکاریسه بروم سر چشمه بشورمسون ..

بعضی وختا دستام حشک ابیدن ،  شق ایورداشتن و خین زسون توک ایکرد ..

چه فاده که وابیده بیدوم کلفت بی مزد و مواجب ..

کوکپ خانم مادر بی رحمی بی ، یه بار جلو خوم به بووم گوو : داروم ای دودر تمبل که فقط کارس خردن و خوسیدن کاریس اکنوم ..

صوو که ره حونه بخت نگون فلون فلون پدرو مادرس که ای دودر تمبل بار اوردن ..

غافل ز یوکه ز همو کوچیری شی کرده بیدوم ..

میرومم کوکپ بی که ز صدتا میره هم سختگیر تر بی ..